Czym jest FENG - Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki
Wprowadzenie
Ponad 27 miliardów złotych czeka na polskie firmy w ramach programu FENG. To skala, która realnie może przyspieszyć rozwój przedsiębiorstw – od projektów badawczo-rozwojowych, przez wdrożenia innowacji, po cyfryzację i zieloną transformację. Tyle że w praktyce nie wygrywa ten, kto ma “najciekawszy pomysł”, tylko ten, kto potrafi go dobrze ułożyć, udowodnić i poprawnie opisać w dokumentacji.
FENG, czyli Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, to program wspierający modernizację i konkurencyjność polskich firm w latach 2021-2027. Jeśli prowadzisz firmę i myślisz o inwestycji, automatyzacji, rozwoju produktu, cyfryzacji procesów, wdrożeniu technologii albo projekcie B+R, to bardzo możliwe, że znajdziesz tu instrument dopasowany do Twoich planów.
W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest FENG, kto może aplikować, jakie projekty są finansowane, jak wygląda proces krok po kroku i na co uważać, aby nie stracić czasu na źle dobrany nabór. Po drodze będziemy też podpowiadać, jak Staniszewska Finanse może pomóc w przygotowaniu wniosku i ogarnięciu formalności, żebyś nie uczył się programu metodą prób i błędów.
Czym jest FENG - podstawowa definicja
FENG to pełna nazwa: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Program jest następcą POIR (Program Operacyjny Inteligentny Rozwój) i stanowi jeden z głównych filarów wsparcia rozwoju technologicznego firm w Polsce w perspektywie UE 2021-2027.
Najprościej mówiąc: FENG finansuje projekty, które zwiększają innowacyjność, produktywność i odporność biznesu. Chodzi o działania, po których firma działa szybciej, mądrzej, taniej albo wchodzi na wyższy poziom technologiczny i rynkowy. W zależności od konkursu wsparcie może mieć formę dotacji, instrumentu finansowego lub rozwiązania łączonego.
W FENG liczy się przede wszystkim logika projektu: co chcesz osiągnąć, dlaczego to jest uzasadnione rynkowo, jakie działania doprowadzą do efektu, jakie będą rezultaty i jak to wszystko spina się w budżecie oraz harmonogramie. To dlatego na etapie przygotowania warto “przetestować” pomysł na zgodność z programem, zanim zacznie się pisanie wniosku.
W Staniszewska Finanse zaczynamy zwykle od krótkiej analizy: czy projekt pasuje do FENG, do jakiego typu konkursu może się kwalifikować, jaki poziom wsparcia jest realny i jak bezpiecznie zaplanować wkład własny. Dopiero później przechodzimy do dokumentów, bo one mają sens tylko wtedy, gdy projekt jest dobrze osadzony w wymaganiach naboru.
Główne cele i priorytety FENG
FENG jest programem szerokim, ale jego sens kręci się wokół kilku kluczowych kierunków: innowacji, B+R, wdrożeń, cyfryzacji oraz zielonej transformacji. W zależności od konkursu nacisk może być położony bardziej na rozwój technologii, bardziej na wdrożenie, albo na zwiększenie efektywności działania firmy dzięki cyfryzacji.
W praktyce przedsiębiorcy najczęściej spotykają trzy “obszary tematyczne”, wokół których buduje się projekty.
Pierwszy to wsparcie przedsiębiorczości i innowacji. Tu mieszczą się działania, które pomagają firmie tworzyć i rozwijać innowacyjne produkty, usługi i procesy. Typowe projekty to prace B+R, prototypowanie, przygotowanie do wdrożenia i późniejsze uruchomienie nowej technologii na rynku. To obszar, w którym znaczenie ma potencjał rynkowy, nowość rozwiązania oraz kompetencje zespołu.
Drugi to transformacja cyfrowa i technologiczna. Chodzi o projekty, które realnie zmieniają sposób działania firmy: automatyzacja procesów, robotyzacja, wdrożenia systemów do zarządzania (ERP, CRM), praca na danych, rozwiązania chmurowe, cyberbezpieczeństwo, integracje systemów. Sama “informatyzacja” nie wystarczy – projekt musi pokazywać konkretny efekt biznesowy: skrócenie czasu, redukcję kosztów, ograniczenie błędów, wzrost przepustowości, poprawę jakości.
Trzeci to zielona transformacja. W tym obszarze celem jest poprawa efektywności energetycznej, ograniczenie zużycia zasobów, zmniejszenie wpływu na środowisko i budowa przewagi kosztowej dzięki lepszemu zarządzaniu energią oraz procesami. W wielu firmach właśnie tu zaczyna się poważna rozmowa o opłacalności inwestycji, bo koszty energii i surowców potrafią decydować o marży.
Jak w tym pomagamy jako Staniszewska Finanse? Porządkujemy projekt tak, aby odpowiadał na kryteria naboru. Pilnujemy spójności opisu, budżetu i harmonogramu, a także przygotowujemy komplet formalności, żeby wniosek nie “odpadł” na rzeczach, które da się przewidzieć.
Kto może aplikować o środki z FENG?
Beneficjentami FENG są przede wszystkim przedsiębiorstwa. Najczęściej są to mikro, małe i średnie firmy, ale w zależności od działania mogą aplikować także duże przedsiębiorstwa, start-upy i scale-upy, konsorcja oraz podmioty realizujące projekty we współpracy z nauką. Kluczowe jest zawsze to, co zapisano w regulaminie konkretnego naboru.
W praktyce powtarzają się wymagania, które firma powinna spełnić, zanim w ogóle zacznie myśleć o wniosku:
- uporządkowana sytuacja formalna i finansowa
- brak zaległości podatkowych i składkowych
- brak przesłanek wykluczenia z ubiegania się o środki publiczne
- zdolność do zapewnienia wkładu własnego i utrzymania płynności w trakcie projektu
- realny zespół lub partnerzy do realizacji przedsięwzięcia
Wkład własny zwykle jest konieczny i jego poziom zależy od typu projektu, wielkości firmy oraz zasad pomocy publicznej. To ważne, bo wiele projektów “na papierze” wygląda dobrze, ale w praktyce rozjeżdża się na finansowaniu i płynności.
W Staniszewska Finanse pomagamy już na tym etapie: weryfikujemy kwalifikowalność firmy, porządkujemy dokumenty, oceniamy ryzyka i podpowiadamy, jak zabezpieczyć wkład własny tak, żeby projekt dało się bezpiecznie zrealizować, a nie tylko złożyć.
Jakie projekty są finansowane z FENG?
Największą siłą FENG jest to, że program nie ogranicza się do jednego typu inwestycji. Finansowane są zarówno projekty “tworzące technologię”, jak i projekty “wdrażające technologię” oraz te, które modernizują sposób działania przedsiębiorstwa.
Projekty badawczo-rozwojowe (B+R) obejmują badania przemysłowe i prace rozwojowe, często zakończone prototypem, testami, walidacją i przygotowaniem do wdrożenia. To dobre rozwiązanie dla firm, które chcą zbudować własną przewagę: nowy produkt, nowy materiał, nową metodę produkcji, algorytm, rozwiązanie techniczne. Przykład? Firma produkcyjna opracowuje nowy materiał kompozytowy, wykonuje serię testów, przygotowuje prototyp i dokumentację technologiczną pod wdrożenie.
Wdrożenie innowacji to etap, w którym firma przechodzi od pomysłu i prototypu do realnej produkcji lub świadczenia usługi. Finansowanie może obejmować inwestycje w technologie, maszyny, linie, licencje, automatyzację oraz rozwiązania niezbędne do uruchomienia innowacji. Przykład: firma logistyczna wdraża system zarządzania i planowania pracy (ERP), integruje go z danymi operacyjnymi, automatyzuje planowanie tras i ogranicza koszty oraz liczbę błędów.
Cyfryzacja przedsiębiorstw w FENG to projekty, które mają usprawnić procesy, zwiększyć produktywność i poprawić bezpieczeństwo danych. Mogą obejmować systemy CRM/ERP, obiegi dokumentów, analitykę danych, chmurę, cyberbezpieczeństwo oraz technologie wspierające pracę na danych. Przykład: firma usługowa wdraża CRM z automatyzacjami, integruje źródła leadów, buduje raportowanie i skraca czas obsługi klienta, jednocześnie zmniejszając liczbę pomyłek.
Zielona transformacja obejmuje projekty, które obniżają energochłonność i koszty operacyjne, ograniczają zużycie zasobów lub poprawiają efektywność środowiskową procesów. Przykład: zakład produkcyjny modernizuje instalacje, optymalizuje procesy, wdraża rozwiązania zmniejszające zużycie energii i buduje przewagę kosztową w kolejnych latach.
W Staniszewska Finanse pomagamy dopasować typ projektu do właściwego działania. Często jedna firma ma kilka potrzeb naraz, a dobry wniosek polega na tym, żeby złożyć je w logiczną całość: cel biznesowy, moduły działań, mierzalne rezultaty i realistyczny budżet.
Ile można dostać? Wysokość dofinansowania
W FENG nie ma jednej stałej kwoty dla wszystkich. Wysokość wsparcia zależy od działania, rodzaju kosztów, wielkości firmy i zasad pomocy publicznej. Inaczej wygląda finansowanie w B+R, inaczej przy wdrożeniach, inaczej przy projektach cyfryzacyjnych lub środowiskowych.
Dla wielu firm praktycznym punktem startu jest myślenie o intensywności pomocy w kategoriach widełek zależnych od wielkości przedsiębiorstwa. Mikro i małe firmy zwykle mogą liczyć na wyższy procent dofinansowania niż średnie, a średnie wyższy niż duże, ale ostatecznie rozstrzyga konkretny regulamin.
Równie ważne jest rozróżnienie kosztów kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych. To jeden z najczęstszych obszarów błędów: firma planuje wydatek, który biznesowo ma sens, ale nie jest dopuszczalny w danym konkursie albo wymaga innego uzasadnienia i konstrukcji.
W Staniszewska Finanse robimy z klientem szybkie kalkulacje i scenariusze: ile realnie może wynosić wsparcie, jaki będzie wkład własny, jak zabezpieczyć płynność w trakcie realizacji i jak ułożyć koszty tak, żeby były bezpieczne na etapie rozliczeń.
Jak aplikować o środki z FENG? Proces krok po kroku
Dobrze ułożony proces aplikacyjny wygląda podobnie niezależnie od konkursu. Różnią się dokumenty i kryteria, ale logika pozostaje ta sama.
Krok 1: Wybór właściwego naboru
Najpierw trzeba dobrać konkurs do projektu, a nie dopasowywać projekt do pierwszego lepszego konkursu. To często oszczędza tygodnie pracy.
Krok 2: Koncepcja projektu
Tu powstaje kręgosłup wniosku: problem i potrzeba, cel, plan działań, rezultaty oraz wskaźniki. Dobrze przygotowana koncepcja pozwala później szybciej zbudować budżet i harmonogram.
Krok 3: Budżet i harmonogram
Budżet musi wynikać z działań, a harmonogram ma być realny. Zbyt optymistyczne założenia potrafią osłabić projekt w ocenie merytorycznej, a w realizacji stają się źródłem problemów.
Krok 4: Dokumentacja i załączniki
Najczęściej w grę wchodzą elementy typu biznesplan lub studium wykonalności, dokumenty rejestrowe, finansowe, oświadczenia, opisy zasobów i kompetencji. Drobna niezgodność potrafi zablokować wniosek na etapie formalnym.
Krok 5: Złożenie wniosku
Wniosek składa się elektronicznie. Kluczowe jest dopilnowanie kompletności, podpisów, wersji dokumentów i spójności danych pomiędzy wnioskiem a załącznikami.
Krok 6: Ocena formalna i merytoryczna
Najpierw sprawdzana jest poprawność formalna i kompletność, potem projekt jest oceniany merytorycznie według kryteriów. W tej fazie znaczenie mają argumenty, wskaźniki, realność budżetu i kompetencje.
Krok 7: Umowa i zabezpieczenia
Po pozytywnej decyzji pojawiają się formalności związane z podpisaniem umowy i wymaganymi zabezpieczeniami. To moment, w którym wiele firm docenia, że ma partnera, który już wcześniej przewidział konsekwencje zapisów i obowiązków.
Krok 8: Realizacja i rozliczenie
Tu liczy się dokumentacja, porządek, zasady zakupowe i terminowość raportowania. Projekt trzeba dowieźć nie tylko merytorycznie, ale i proceduralnie.
W Staniszewska Finanse możemy przeprowadzić firmę przez każdy z tych kroków: od dopasowania konkursu, przez przygotowanie wniosku i formalności, po wsparcie w realizacji, rozliczeniach i przygotowaniu do ewentualnych kontroli.
FENG vs inne programy - czym się różni?
FENG jest programem ogólnopolskim i mocno nastawionym na innowacje, rozwój technologii, prace B+R oraz wdrożenia. Jeśli projekt ma charakter rozwojowy, technologiczny, wymaga większego budżetu i ma potencjał rynkowy, FENG bywa naturalnym pierwszym wyborem.
Programy regionalne częściej finansują projekty o innym profilu lub węższym zakresie terytorialnym. Z kolei KPO bywa kojarzone z inwestycjami w zieloną i cyfrową transformację, ale ma swoją specyfikę naborów i często inną dynamikę realizacji. Są też programy międzynarodowe, które premiują określone obszary tematyczne lub współpracę.
Jeśli nie masz pewności, gdzie projekt ma największe szanse, sensownym ruchem jest porównanie kilku ścieżek pod kątem: wymagań, intensywności wsparcia, czasu, formalności i ryzyk rozliczeniowych.
W Staniszewska Finanse robimy takie porównanie w praktyczny sposób: wskazujemy, gdzie projekt najpewniej “siądzie”, gdzie będą największe ryzyka i co trzeba przygotować, żeby realnie zwiększyć szanse na decyzję.
Najczęstsze błędy przy aplikowaniu o FENG
Najczęstszy błąd to niedopasowanie projektu do naboru. Firmy próbują “wcisnąć” pomysł w konkurs, który premiuje coś innego, przez co projekt traci punkty lub odpada.
Drugi błąd to brak spójności między opisem, budżetem i harmonogramem. Jeśli cele nie wynikają z działań, koszty nie wynikają z celów, a harmonogram jest oderwany od realiów, oceniający widzi to od razu.
Kolejne problemy to zbyt słabe uzasadnienie rynkowe, błędy w kwalifikowalności kosztów, niedoszacowanie wkładu własnego oraz brak przygotowania na formalności po podpisaniu umowy. Wniosek to dopiero początek, a w FENG trzeba jeszcze projekt bezpiecznie rozliczyć.
W Staniszewska Finanse ograniczamy te ryzyka, bo dbamy o konstrukcję projektu i porządek dokumentów od pierwszego dnia. Zamiast “ładnego opisu” budujemy wniosek, który broni się logiką i zgodnością z kryteriami.
Rozliczanie i kontrola projektów FENG
Rozliczanie warto zaplanować już na etapie przygotowania wniosku, bo to, jak opiszesz wskaźniki, koszty i rezultaty, będzie potem weryfikowane dokumentami. W praktyce kluczowe są: właściwe faktury i umowy, protokoły odbioru, komplet załączników, porządek w ewidencji księgowej oraz przestrzeganie zasad zakupowych, jeśli dotyczą projektu.
Projekty mogą podlegać kontrolom, a w wielu przypadkach pojawia się też wymóg utrzymania rezultatów w okresie trwałości. Dlatego tak ważne jest, żeby projekt był ułożony nie tylko pod ocenę, ale także pod realizację.
W Staniszewska Finanse pomagamy nie tylko “napisać wniosek”, ale też poukładać formalności w trakcie projektu i przygotować firmę do rozliczeń tak, aby ryzyko korekt było możliwie niskie.
Czy warto aplikować o FENG?
FENG jest warte uwagi, gdy Twoja firma ma konkretny plan rozwoju: innowację do opracowania, technologię do wdrożenia, procesy do cyfryzacji, koszty do obniżenia przez automatyzację lub poprawę efektywności. Korzyści bywają duże: dofinansowanie zmniejsza koszt wejścia w technologię, pozwala szybciej rosnąć i budować przewagę nad konkurencją.
Z drugiej strony trzeba uczciwie powiedzieć, że proces jest wymagający. Potrzebny jest wkład własny, konsekwencja w dokumentach, czas na przygotowanie i gotowość do rozliczeń oraz procedur.
Najlepsze efekty osiągają firmy, które traktują FENG jak projekt biznesowy, a nie jak “wniosek do wypełnienia”. Dokładnie w tym pomaga partner, który zna wymagania, potrafi zbudować logiczny wniosek i przeprowadzić firmę przez formalności.
Jak zacząć i gdzie możemy pomóc
Jeśli rozważasz FENG, najrozsądniejszy pierwszy krok to krótka weryfikacja: czy pomysł pasuje do programu, jaki typ naboru jest najbardziej odpowiedni, jaki budżet ma sens i jak zabezpieczyć wkład własny. Następnie układa się koncepcję, budżet, harmonogram i dokumentację pod kryteria konkursu.
W Staniszewska Finanse możemy pomóc Ci przejść przez cały proces przygotowania wniosku i formalności – od oceny kwalifikowalności projektu, przez kompletowanie dokumentów, po wsparcie w realizacji i rozliczeniach.
Skontaktuj się z nami:
- Telefon: 62 757 05 35
- Email: kontakt@staniszewskafinanse.pl
- Adres: ul. Górnośląska 11, 62-800 Kalisz